وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در آستانه سفر مسعود پزشکیان به روسیه خبر داد قرارداد استراتژیک ۲۰ ساله با روسیه به زودی امضا خواهد شد. جزییات این قرارداد مانند قرارداد ۲۵ ساله با چین اعلام نشده اما گفته میشود جمهوری اسلامی تغییرات مورد نظر مسکو در آن را پذیرفته است.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، دوشنبه ۱۷ دی گفت: «موافقتنامه جامع ایران و روسیه، بهروزرسانی و تکمیل کننده سند قبلی است. این سند از اوایل تابستان به تایید دو کشور رسیده بود ولی دنبال زمانی برای امضای آن بودیم.»
بقایی در خصوص جزییات سند جدید همکاری ایران و روسیه نیز گفت: «شروع روند تدوین این موافقتنامه به سالها قبل باز میگردد و از اواخر سال ۹۰ شروع شد.»
جمهوری اسلامی و روسیه در سال ۱۳۸۰، در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی، قرارداد استراتژیک ۲۰ ساله منعقد کردند.
با پایان قرارداد در سال ۱۴۰۰، این قرارداد به طور خودکار برای پنج سال تمدید شد.
دولت ابراهیم رئیسی که از همان سال ۱۴۰۰ و همزمان با پایان قرارداد قبلی آغاز به کار کرد، تلاش زیادی برای انعقاد قرارداد جدید انجام داد.
مانند قرارداد ۲۵ ساله با چین که مفاد آن هرگز به طور جامع، شفاف و رسمی اعلام نشد، تهران و مسکو درباره جزییات توافقنامه استراتژیک که در دولت رئیسی تدوین شده است، سکوت کردهاند.
با وجود این، به گفته روسیه، توافقنامه سال ۸۰ بین دو طرف، همکاریهایی در زمینه «صنعت و فنآوری، پروژههای امنیتی، انرژی و ساخت نیروگاههای اتمی» را شامل میشد.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، پنجشنبه ۱۰ آبان ۱۴۰۳ در دومین کنفرانس بینالمللی مینسک درباره امنیت اوراسیا گفت: «توافقنامه بهروز شده بین روسیه و ایران در آینده نزدیک با تمرکز بر مسائل دفاعی آماده امضا خواهد شد.»
به گفته او، توافقنامه همکارهای راهبردی دو طرف، یکی از عوامل تقویت روابط روسیه و ایران و «به نفع صلح و امنیت در سطح منطقهای و جهانی» است.
ابراهیم رحیمپور، معاون پیشین وزارت امور خارجه، خرداد ۱۴۰۳ در گفتوگو با وبسایت جماران، با اشاره به این که سند امضا شده در زمان دولت اصلاحات (محمد خاتمی) با روسیه همچنان قابلیت تمدید شدن را داشته، گفت: «این سند همچنان معتبر بوده و ما میتوانستیم به راحتی بر روی اجرایی شدن مفاد آن کار را ادامه دهیم. من فکر میکنم تغییر این سند به توافق جامع جدید با مفاد جدید، پیشنهاد و خواست روسیه بوده است.»
ابراهیمپور با انتقاد از پذیرش تغییرات طرف روس از سوی جمهوری اسلامی در موافقتنامه جدید، گفت: «ما نباید به راحتی این تغییر سند همکاری را میپذیرفتیم. پشت این تغییر و جایگزینی یا باید دلایل محکمی نهفته باشد یا تمایل یکی از طرفین برای پایان دادن یکطرفه و لغو آن.»
پیش از این کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی در روسیه با «تاریخی» توصیف کردن سفر پزشکیان به روسیه گفت که طبق برنامهریزی انجام شده، پزشکیان ۲۸ دی ماه برای امضای موافقتنامه جامع جمهوری اسلامی و روسیه، به مسکو میرود.