جهان با چالشهای متعددی از جنگ تا تغییرات اقلیمی روبهرو است اما وبسایت پولیتیکو با نگاهی خوشبینانه، پنج دلیل را برای امیدواری به سال ۲۰۲۵ مطرح کرده. این دلایل از پایان احتمالی جنگهای غزه و اوکراین تا درگیری احتمالی ترامپ و ماسک و ظهور عصر جدید هوش مصنوعی را شامل میشود.
پایان مناقشهها در اوکراین و غزه
بر اساس این گزارش، دونالد ترامپ، رییسجمهوری منتخب آمریکا، با وجود سابقه جنجالیاش حالا میخواهد در نقش یک صلحطلب ظاهر شود. او در جریان مبارزات انتخاباتیاش وعده داد به درگیریهای نظامی در سراسر جهان، از اوکراین تا خاورمیانه، پایان دهد.
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، معتقد است با بازگشت ترامپ به کاخ سفید، مناقشه این کشور با روسیه سریعتر به پایان خواهد رسید.
به نظر میرسد زلنسکی با نشان دادن تمایل به مذاکره، در تلاش است تا روابط خود را با رهبر آینده آمریکا مدیریت کند.
برخی در محافل اروپایی نیز معتقدند ترامپ در مقایسه با کامالا هریس، از شانس بیشتری برای دستیابی به توافق با مسکو برخوردار است.
پولیتیکو نوشت متحدان غربی کییف هرگز بهطور جدی به الزامات پیروزی کامل اوکراین در نبرد با روسیه فکر نکردهاند.
اکنون بسیاری به این نتیجه رسیدهاند که اگر هدف اوکراین، بازپسگیری تمام سرزمینهای اشغالشدهاش باشد، رویارویی کنونی به پیروزی این کشور ختم نخواهد شد.
کشورهای اروپایی که با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم میکنند، توان تامین مالی یک «جنگ بیپایان» را ندارند و افکار عمومی نیز با اعزام نیروی نظامی به این مناقشه مخالف است.
بازگشت ترامپ به کاخ سفید با استقبال اسرائیل و حامیان آن مواجه شده و انتصاب مایک هاکبی بهعنوان سفیر آتی آمریکا در اسرائیل نیز بر خوشبینی آنها افزوده است.
هاکبی به دلیل مواضعش در حمایت از اسرائیل شهرت دارد. او پیشتر در اظهارات خود گفته بود چیزی تحت عنوان «اشغال» سرزمینهای فلسطینی از سوی اسرائیل وجود ندارد.
با این حال، تجربه دوره پیشین ریاستجمهوری ترامپ نشان داده که او لزوما همه خواستههای بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، را برآورده نخواهد کرد.
ترامپ که در دوره قبلی حضورش در کاخ سفید با درخواست نتانیاهو برای الحاق کرانه باختری به اسرائیل موافقت نکرد و هنوز از تبریک نتانیاهو به جو بایدن در انتخابات ۲۰۲۰ ناراحت است، اینبار احتمالا محتاطانهتر عمل خواهد کرد.
به گزارش پولیتیکو، نزدیکان ترامپ میگویند نخستوزیر اسرائیل نباید انتظار حمایت بیقید و شرط از واشینگتن داشته باشد.
طبق پیشبینی این نشریه، در نهایت فلسطینیها احتمالا بخشی از کرانه باختری و نوار غزه ویرانشده را برای تشکیل کشور مستقل دریافت میکنند و اوکراین نیز با از دست دادن حدود ۲۰ درصد از خاک خود، با روسیه به توافق خواهد رسید.
پولیتیکو نوشت این نتیجه ایدهآل نیست، اما از ادامه جنگ و خونریزی بهتر خواهد بود.
تغییر در روابط فراآتلانتیک، فرصتی برای استقلال اروپا
بازگشت ترامپ به کاخ سفید میتواند سرآغاز تحولی بزرگ در روابط دو سوی اقیانوس اطلس باشد.
در دوره قبلی ریاستجمهوری ترامپ، رهبران اروپایی امیدوار بودند پس از تحمل چهار سال، همه چیز به روال عادی بازگردد.
این امید با پیروزی بایدن در انتخابات ۲۰۲۰ تقویت شد، هرچند تصمیم یکجانبه او برای خروج از افغانستان شوک بزرگی به متحدان اروپایی آمریکا وارد کرد.
پولیتیکو در گزارش خود تاکید کرد «اینبار شرایط متفاوت خواهد بود».
تهدیدهای احتمالی ترامپ برای خروج از سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و وضع تعرفههای تجاری میتواند فرصتی تاریخی برای اروپا باشد تا از وابستگی دیرینه خود به ایالات متحده فاصله بگیرد.
کشورهای اروپایی سالهاست از ضرورت «استقلال استراتژیک» و افزایش سهم خود در تامین امنیت این قاره سخن میگویند و حالا زمان عمل فرا رسیده است.
البته این مسیر با چالشهای جدی روبهرو خواهد بود. پولیتیکو به نقل از مجتبی رحمان، رییس گروه اوراسیا در اروپا، نوشت اختلافات عمیق کشورهای اروپایی در زمینه امنیت، دفاع، مهاجرت و سیاستهای مالی، مانع بزرگی بر سر راه اقدام مشترک است.
با این حال، ضرورتهای ژئوپلیتیک جدید ممکن است اروپا را به سمت همگرایی بیشتر سوق دهد.
تغییر رویکرد در مقابله با تغییرات اقلیمی
پولیتیکو در گزارش خود از تغییر رویکرد جامعه جهانی در مواجهه با بحران اقلیمی خبر داد.
بر اساس این گزارش، در سال ۲۰۲۵ کشورهای بیشتری به این نتیجه خواهند رسید که بهجای تلاش برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای، باید بر سازگاری با پیامدهای تغییرات اقلیمی تمرکز کنند.
تحلیلگران پولیتیکو معتقدند اجلاس کاپ ۲۹ در آذربایجان، نقطه عطفی در این تغییر رویکرد بود.
اگرچه این اجلاس دستاورد عمدهای در پی نداشت، دستکم واقعگرایی بیشتری به مباحث مرتبط با تغییرات اقلیمی اضافه کرد.
پولیتیکو نوشت باید از الهام علیاف، رییسجمهوری آذربایجان، برای به شکست کشاندن کاپ ۲۹ قدردانی کرد. علیاف پیشتر گفته بود سوختهای فسیلی «هدیهای الهی» هستند.
بر اساس رویکرد جدید جامعه جهانی در قبال تغییرات اقلیمی، ممکن است برخی جزایر کمارتفاع زیر آب بروند اما حتی اکنون نیز کسی نمیتواند آنها را روی نقشه پیدا کند.
این تغییر رویکرد به معنای افزایش استفاده از سوختهای فسیلی، ادامه مصرف گوشت و حتی گسترش صنعت «مد سریع» خواهد بود.
رویارویی احتمالی ترامپ و ماسک
پولیتیکو پیشبینی کرد رابطه ترامپ و ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیساکس و مالک شبکه اجتماعی ایکس، به یکی از جذابترین داستانهای سال ۲۰۲۵ تبدیل شود.
ماسک که ۲۰۰ میلیون دلار به کارزار انتخاباتی ترامپ کمک کرد، در وزارتخانهای جدید به نام «بهرهوری دولت» ایفای نقش خواهد کرد اما نشانههای اختلاف میان این دو از همین حالا مشاهده میشود.
پولیتیکو نوشت در یک شام جنجالی در کلوپ مار-ئه-لاگو، ماسک با بوریس اپشتین، مشاور نزدیک ترامپ، بر سر انتخاب اعضای کابینه درگیری لفظی شدیدی پیدا کرد.
او حتی در شبکه اجتماعی ایکس، به شکل علنی از مخالفان سیاستهای تجاری ترامپ حمایت کرده است.
نزدیکان ترامپ معتقدند این دوستی دوام نخواهد آورد. آنها میگویند ماسک دیر یا زود متوجه خواهد شد که رییسجمهوری آینده آمریکا با کسی تعارف ندارد.
پولیتیکو پیشبینی کرد درگیری نهایی این دو در شبکههای اجتماعیشان، ایکس و تروث سوشال، نمایشی جذابتر از آتشبازی جشن استقلال آمریکا خواهد بود.
عصر جدید هوش مصنوعی و چالشهای پیش رو
پولیتیکو در بخش پایانی گزارش خود به تحولات هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ پرداخت.
در این گزارش، دو دیدگاه متفاوت درباره آینده این فنآوری مطرح شده است.
گروهی نگران سوءاستفاده حکومتهای اقتدارگرا از هوش مصنوعی برای تولید محتوای جعلی و دستکاری افکار عمومی هستند.
نیک کارتر، رییس پیشین ستاد دفاعی بریتانیا، در همین رابطه هشدار داده پیروزی در رقابت هوش مصنوعی برای آینده جهان آزاد حیاتی خواهد بود.
در سوی دیگر، برخی از جمله اریک اشمیت، مدیرعامل پیشین گوگل، نگران تغییر موازنه قدرت جهانی هستند.
آنها معتقدند هوش مصنوعی میتواند قدرت شرکتهای بزرگ فنآوری مانند تسلا و آمازون را به شکلی بیسابقه افزایش دهد.
به باور آنها، در آینده نزدیک، رویارویی با یک حکومت مجهز به هوش مصنوعی پیشرفته میتواند حتی به چالشی برای بقای انسان تبدیل شود.
با این حال، پیشرفتهای فنآوری همچنان ادامه دارد. برای نمونه، شرکت نورالینک متعلق به ایلان ماسک موفق شده تراشههای مغزی خود را در دو بیمار کار بگذارد.
این تراشهها به افراد امکان میدهند تنها با قدرت فکر، رایانه و تلفن همراه خود را کنترل کنند.
هرچند این فنآوری هنوز در مراحل اولیه به سر میبرد و با مشکلاتی مواجه است اما میتواند سرآغاز تحولی عظیم در تعامل انسان و ماشین باشد.
نکته مهم این است که همه این پیشبینیها با عدم قطعیت روبهروست.
تجربه نشان داده حتی پیشبینیکنندگان حرفهای مانند آلن لیختمن که در پیشبینی نتایج انتخابات آمریکا شهرت دارد، گاهی دچار اشتباه میشوند.
علاوه بر این، رویدادهای غیرمنتظره نظیر بیماریهای همهگیر میتوانند تمام محاسبات را بر هم بزنند.